Nowoczesne zasady ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych

Nowoczesne zasady ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych

Na podstawie tekstu autorstwa mgr inż. Fryderyka Łasaka, członka Oddziału Nowohuckiego SEP, Zakład Badań Elektrycznych “El-Fred”, Kraków.

Spis treści:

1. Wstęp – Na czym polega ochrona przeciwporażeniowa?
2. Nowe przepisy dotyczące ochrony przeciwporażeniowej
3. Zasada „najpierw chronić, potem zasilać” – co to oznacza?
4. Sposoby przyłączania przewodów w układach TN-C i TN-S
5. Najczęstsze błędy w podłączaniu instalacji elektrycznych
6. Znaczenie wyłączników różnicowoprądowych w ochronie
7. Podział i rola pomiarów sprawdzających w ochronie przeciwporażeniowej
8. Wymagania dotyczące uprawnień SMEP
9. Wnioski i dobre praktyki

1. Wstęp – Na czym polega ochrona przeciwporażeniowa?

Ochrona przeciwporażeniowa w instalacjach elektrycznych jest kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa podczas pracy z urządzeniami elektrycznymi. Jej celem jest eliminowanie ryzyka porażenia prądem oraz ochrona przed potencjalnymi zagrożeniami wynikającymi z uszkodzeń instalacji. Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie instalacji zgodnie z normami takimi jak PN-HD 60364-4-41 pozwala na minimalizację zagrożeń i bezpieczne użytkowanie systemów elektrycznych.

2. Nowe przepisy dotyczące ochrony przeciwporażeniowej

Nowe przepisy dotyczące ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych koncentrują się na zasadach projektowania i eksploatacji instalacji, które minimalizują ryzyko porażenia prądem. Podstawą jest odpowiednie stosowanie przewodów ochronnych, wyłączników różnicowoprądowych oraz uziemienia, aby zapobiec zagrożeniom wynikającym z uszkodzeń obwodów elektrycznych.

3. Zasada „najpierw chronić, potem zasilać” – co to oznacza?

Zasada „najpierw chronić, potem zasilać” ma na celu zapewnienie pełnej ochrony instalacji przed jej uruchomieniem. Oznacza to stosowanie przewodów ochronnych, izolacji oraz elementów zabezpieczających, takich jak wyłączniki różnicowoprądowe (RCD). Dopiero po sprawdzeniu, że wszystkie środki ochrony są prawidłowo zastosowane, instalacja może być zasilona napięciem.

SPRAWDŹ TAKŻE Pomiary instalacji elektrycznych – protokół, rodzaje badań i wymagane uprawnienia

4. Sposoby przyłączania przewodów w układach TN-C i TN-S

Prawidłowe podłączanie przewodów jest kluczowe dla zapewnienia skutecznej ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych. W układzie TN-C przewód ochronno-neutralny (PEN) pełni zarówno funkcję przewodu neutralnego (N), jak i ochronnego (PE). Z kolei w układzie TN-S przewody PE i N są rozdzielone, co zapewnia lepszą ochronę w przypadku awarii.

„W gniazdach bezpiecznikowych – zasilający przewód fazowy należy przyłączać do śruby stykowej, a odpływowy do gwintu gniazda. W oprawach żarówkowych – przewód fazowy należy przyłączać do dolnego styku, a ochronno-neutralny do gwintu oprawki.”

Rys 1.1: „Sposób przyłączania przewodu ochronno-neutralnego w gniazdach wtyczkowych i do obudowy urządzeń I klasy ochronności”.

5. Najczęstsze błędy w podłączaniu instalacji elektrycznych

Najczęstsze błędy obejmują nieprawidłowe przyłączenie przewodów, co może prowadzić do poważnych zagrożeń, takich jak porażenie prądem. Przykładem jest podłączenie przewodu fazowego do styku ochronnego lub błędne przyłączenie przewodów w gniazdach wtyczkowych.

„Zalecany sposób podłączania przewodów w gniazdach wtyczkowych jest szczególnie ważny w sieciach komputerowych, aby nie eliminować filtrów przeciwzakłóceniowych lub nie podawać napięcia na obudowę urządzeń, jak na rys. 1.3c.”

Schemat 1.3: „Błędne połączenie przewodów eliminuje filtry lub powoduje podanie napięcia na obudowę”.

6. Znaczenie wyłączników różnicowoprądowych

Wyłączniki różnicowoprądowe (RCD) mają na celu szybkie wyłączenie zasilania w przypadku wykrycia upływu prądu. Są stosowane w obwodach gniazd wtyczkowych oraz w pomieszczeniach o zwiększonym ryzyku porażenia, takich jak łazienki czy kuchnie.

SPRAWDŹ SZKOLENIA Z POMIARÓW INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH

7. Podział i rola pomiarów sprawdzających w ochronie przeciwporażeniowej

Regularne pomiary sprawdzające są kluczowe dla oceny stanu technicznego instalacji elektrycznych. Dzielą się na pomiary odbiorcze, pomontażowe i okresowe. Każdy rodzaj pomiaru ma na celu weryfikację, czy zastosowane środki ochrony działają prawidłowo.

8. Wymagania dotyczące uprawnień SMEP

Uprawnienia SMEP są niezbędne do pracy z urządzeniami elektrycznymi, energetycznymi oraz gazowymi. Istnieją trzy główne grupy uprawnień:

1. Grupa G1 (Elektryczna): Uprawnienia do pracy przy instalacjach elektrycznych o napięciu do 1 kV i powyżej 1 kV.
2. Grupa G2 (Cieplna): Dotyczy eksploatacji urządzeń cieplnych, takich jak kotły parowe, sieci cieplne oraz urządzenia przesyłowe.
3. Grupa G3 (Gazowa): Uprawnienia do pracy z instalacjami gazowymi i urządzeniami przesyłowymi.

Aby uzyskać uprawnienia SMEP, należy:

• Ukończyć kurs przygotowawczy.
• Przystąpić do egzaminu przed komisją powołaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
• Przedstawić dokumenty potwierdzające odpowiednie wykształcenie lub doświadczenie zawodowe.

Regularne odnawianie uprawnień jest wymagane co 5 lat, aby zapewnić zgodność z najnowszymi przepisami i standardami w branży energetycznej.

9. Wnioski i dobre praktyki

Podczas projektowania instalacji elektrycznych należy dążyć do maksymalnego poziomu bezpieczeństwa. Stosowanie odpowiednich środków ochrony, regularne przeglądy oraz przestrzeganie norm i przepisów zapewniają bezpieczną i bezawaryjną eksploatację urządzeń elektrycznych.