Nowe Zasady Potwierdzania Kwalifikacji w Energetyce: Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 2022 roku

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 roku w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci stanowi istotny dokument regulujący zasady uzyskiwania uprawnień w sektorze energetycznym w Polsce. Dokument ten, wydany na podstawie art. 54 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, określa szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji oraz egzekwowania przepisów związanych z eksploatacją urządzeń energetycznych. Przyjrzyjmy się kluczowym elementom tego rozporządzenia oraz jego znaczeniu dla branży energetycznej.

Zakres i Cel Rozporządzenia

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 roku ma na celu uregulowanie procesu stwierdzania kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych. W szczególności dokument ten:

1. Określa rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji lub sieci, dla których wymagane jest świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją.
2. Definiuje zakres wiedzy teoretycznej i praktycznej niezbędnej do wykonywania czynności związanych z eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci.
3. Ustala skład komisji kwalifikacyjnych oraz wymagania dla ich członków.
4. Precyzuje tryb przeprowadzania egzaminu przez komisję kwalifikacyjną.
5. Określa sposób wnoszenia opłaty za sprawdzenie kwalifikacji oraz jej wysokość.
6. Wprowadza warunki i sposób gromadzenia dokumentacji przez komisje kwalifikacyjne.
7. Podaje wzór świadectwa kwalifikacyjnego.

Wyłączenia z Przepisów Rozporządzenia

Rozporządzenie nie dotyczy osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci w określonych sektorach, które są regulowane odrębnymi przepisami. Obejmuje to:

• Podziemne zakłady górnicze.
• Zakłady objęte przepisami prawa atomowego.
• Infrastruktura związana z ruchem drogowym.
• Żeglugę śródlądową i bezpieczeństwo morskie.

Rodzaje Prac i Stanowisk

Dokument precyzuje dwa główne zakresy prac, dla których wymagane jest świadectwo kwalifikacyjne:

1. Eksploatacja – obejmuje obsługę, konserwację, remont, naprawy, montaż i demontaż, a także czynności kontrolno-pomiarowe.
2. Dozór – obejmuje kierowanie czynnościami osób wykonujących prace eksploatacyjne lub nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Wymagana Wiedza Teoretyczna i Praktyczna

Osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci muszą wykazać się odpowiednią wiedzą teoretyczną i praktyczną, która obejmuje:

• Zasady budowy, działania oraz warunków technicznych obsługi urządzeń, instalacji i sieci.
• Zasady eksploatacji oraz wykonywania prac związanych z obsługą, konserwacją, remontem, montażem i demontażem.
• Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz udzielania pierwszej pomocy.
• Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia.

Egzamin Kwalifikacyjny

Egzamin przeprowadzany jest na wniosek osoby ubiegającej się o potwierdzenie kwalifikacji lub jej pracodawcy. Przewidziane są następujące kroki w procesie egzaminacyjnym:

1. Wniosek powinien zawierać dane osobowe, informacje o wykształceniu, kwalifikacjach oraz przebiegu pracy zawodowej.
2. Egzamin jest ustny i sprawdza wiedzę teoretyczną oraz praktyczną w zakresie określonym przez rozporządzenie.
3. Przewodniczący komisji kwalifikacyjnej ustala zakres tematyki, miejsce oraz termin egzaminu, informując o nich z odpowiednim wyprzedzeniem.
4. W przypadku pozytywnego wyniku egzaminu, komisja wydaje świadectwo kwalifikacyjne.

Skład Komisji Kwalifikacyjnej

Komisja kwalifikacyjna składa się z przewodniczącego, jego zastępcy, członków oraz sekretarza. Wszyscy członkowie komisji muszą posiadać odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe, co jest szczegółowo określone w rozporządzeniu. Przykładowo:

• Przewodniczący oraz zastępca przewodniczącego muszą posiadać wykształcenie wyższe w zakresie nauk inżynieryjno-technicznych lub ukończone studia podyplomowe oraz co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie zawodowe.
• Członkowie komisji mogą posiadać wykształcenie średnie lub średnie branżowe, lecz muszą udokumentować co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie zawodowe.

Procedura Egzaminacyjna

Egzamin przeprowadzany jest w sposób zapewniający pełną transparentność i zgodność z przepisami. Kluczowe elementy procedury obejmują:

• Weryfikacja tożsamości osoby przystępującej do egzaminu.
• Możliwość przeprowadzenia egzaminu zdalnie, przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo i możliwość identyfikacji uczestników.
• Ostateczna decyzja o wyniku egzaminu podejmowana jest większością głosów członków komisji, a w przypadku równej liczby głosów, decydujący głos ma przewodniczący.

Dokumentacja i Opłaty

Rozporządzenie precyzuje również zasady gromadzenia dokumentacji oraz wnoszenia opłat związanych z egzaminem kwalifikacyjnym. Ważne punkty obejmują:

• Opłata za przeprowadzenie egzaminu wynosi 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu złożenia wniosku.
• Komisje kwalifikacyjne gromadzą i przechowują dokumentację z postępowania przez okres 10 lat.

Wzór Świadectwa Kwalifikacyjnego

Załącznik nr 3 do rozporządzenia zawiera wzór świadectwa kwalifikacyjnego, które jest dokumentem potwierdzającym posiadanie odpowiednich kwalifikacji do eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych. Świadectwo zawiera m.in. imię i nazwisko osoby, numer PESEL, zakres posiadanych kwalifikacji oraz datę ważności dokumentu.

Wymagania dla poszczególnych grup uprawnień

Grupa G1 – Elektryczne

Uprawnienia G1 dotyczą instalacji i sieci elektroenergetycznych, w tym urządzeń prądotwórczych, instalacji elektrotermicznych, oraz sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego. Aby uzyskać uprawnienia w tej grupie, należy mieć ukończone 18 lat, odpowiednie wykształcenie lub doświadczenie zawodowe oraz zdać egzamin SEP. Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod adresem Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 1

Grupa G2 – Energetyczne

Uprawnienia G2 obejmują urządzenia wytwarzające i przetwarzające ciepło, takie jak kotły parowe, sieci i instalacje cieplne, oraz turbiny parowe. Warunki uzyskania tych uprawnień są analogiczne do tych z grupy G1. Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod adresem Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 2

Grupa G3 – Gazowe

Uprawnienia G3 dotyczą urządzeń i instalacji gazowych, w tym urządzeń do produkcji paliw gazowych, sieci gazowych oraz turbin gazowych. Również tutaj wymagania obejmują ukończenie 18 lat, odpowiednie wykształcenie lub doświadczenie oraz zdanie egzaminu SEP. Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod adresem Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 3

Znaczenie Rozporządzenia dla Branży Energetycznej

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 roku ma istotne znaczenie dla branży energetycznej w Polsce. Jego celem jest zapewnienie, że osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń energetycznych posiadają odpowiednie kwalifikacje, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa i efektywności operacji w tym sektorze. Dzięki precyzyjnym regulacjom i jasnym procedurom egzaminacyjnym, rozporządzenie wspiera rozwój profesjonalizmu i kompetencji wśród pracowników energetycznych, co przyczynia się do lepszego funkcjonowania całego systemu energetycznego w Polsce.

Szczegółowy Przegląd Grupy G1 – Elektryczne

Grupa G1 obejmuje następujące urządzenia, instalacje i sieci:

1. Urządzenia prądotwórcze przyłączone do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego.
2. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV.
3. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 30 kV.
4. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 30 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV.
5. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 110 kV.
6. Zespoły prądotwórcze o mocy wyższej niż 50 kW.
7. Urządzenia elektrotermiczne.
8. Urządzenia do elektrolizy.
9. Sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego.
10. Elektryczna sieć trakcyjna.
11. Elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym.
12. Urządzenia umożliwiające magazynowanie energii elektrycznej i jej wprowadzanie do sieci elektroenergetycznej o mocy wyższej niż 10 kW.
13. Aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1–12.

Więcej informacji na temat wymagań dla grupy G1 można znaleźć na stronie Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 1.

Szczegółowy Przegląd Grupy G2 – Energetyczne

Grupa G2 obejmuje następujące urządzenia, instalacje i sieci:

1. Kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy wyższej niż 50 kW i mocy nie wyższej niż 500 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
2. Kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy wyższej niż 500 kW i o mocy nie wyższej niż 1800 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
3. Kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy wyższej niż 1800 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
4. Sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła wyższym niż 50 kW i o przesyle ciepła nie wyższym niż 500 kW.
5. Sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła wyższym niż 500 kW.
6. Turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 15 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
7. Turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej niż 15 MW i o mocy nie wyższej niż 100 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
8. Turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej niż 100 MW i o mocy nie wyższej niż 500 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
9. Turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej niż 500 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.
10. Przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 500 kW.
11. Przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody o mocy wyższej niż 500 kW.
12. Urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 500 kW.
13. Urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze o mocy wyższej niż 500 kW.
14. Pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 500 kW.
15. Pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy o mocy wyższej niż 500 kW.
16. Sprężarki o mocy wyższej niż 20 kW i o mocy nie wyższej niż 200 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych.
17. Sprężarki o mocy wyższej niż 200 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych.
18. Urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw o pojemności składowania odpowiadającej masie ponad 100 Mg.
19. Piece przemysłowe o mocy wyższej niż 50 kW.
20. Urządzenia umożliwiające przechowywanie ciepła lub chłodu w celu ich późniejszego wykorzystania o mocy wyższej niż 10 kW.
21. Aparatura kontrolno-pomiarowa i urządzenia automatycznej regulacji do urządzeń, instalacji i sieci wymienionych w pkt 1–20.

Więcej informacji na temat wymagań dla grupy G2 można znaleźć na stronie Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 2.

Szczegółowy Przegląd Grupy G3 – Gazowe

Grupa G3 obejmuje następujące urządzenia, instalacje i sieci:

1. Urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu.
2. Urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężalnie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie.
3. Urządzenia do magazynowania paliw gazowych.
4. Sieci gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, zespoły gazowe na przyłączu, w tym punkty gazowe).
5. Sieci gazowe o ciśnieniu wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, zespoły gazowe na przyłączu, tłocznie gazu).
6. Urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 5 kPa.
7. Urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu wyższym niż 5 kPa.
8. Przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy wyższej niż 50 kW.
9. Turbiny gazowe.
10. Aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do urządzeń, instalacji i sieci wymienionych w pkt 1–9.
11. Urządzenia i instalacje do skraplania gazu ziemnego.
12. Urządzenia i instalacje do regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego.
13. Instalacje do tankowania sprężonego gazu ziemnego.
14. Instalacje do tankowania skroplonego gazu ziemnego.
15. Urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia.

Więcej informacji na temat wymagań dla grupy G3 można znaleźć na stronie Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 3

Procedura i Zasady Egzaminacyjne

Rozporządzenie szczegółowo opisuje procedurę przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych oraz wymagania stawiane komisjom kwalifikacyjnym. Oto kluczowe elementy tego procesu:

1. Skład Komisji Kwalifikacyjnej: Komisja kwalifikacyjna składa się z przewodniczącego, jego zastępcy, członków oraz sekretarza. Wszyscy członkowie komisji muszą posiadać odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe.
2. Tryb Przeprowadzania Egzaminu:

• Egzamin jest ustny i wykazuje wiedzę teoretyczną i praktyczną osoby ubiegającej się o kwalifikacje.
• Zakres tematyki, miejsce oraz termin egzaminu ustala przewodniczący komisji kwalifikacyjnej i powiadamia o nich osobę ubiegającą się co najmniej 14 dni przed wyznaczonym dniem egzaminu.
• Egzamin może być przeprowadzony przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, zapewniających transmisję w czasie rzeczywistym oraz możliwość wielostronnej komunikacji.

1. Dokumentacja Egzaminu:

• Z przebiegu egzaminu sporządza się protokół, w którym stwierdza się wynik egzaminu.
• Dokumentacja przeprowadzonego egzaminu jest gromadzona i przechowywana przez komisje kwalifikacyjne przez okres 10 lat.

1. Opłaty za Egzamin:

• Opłata za przeprowadzenie egzaminu wynosi 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu złożenia wniosku.
• Opłatę wnosi się na rachunek bankowy jednostki organizacyjnej, przy której powołano komisję kwalifikacyjną.

Znaczenie dla Branży Energetycznej

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 roku wprowadza istotne zmiany i ujednolica procedury związane z potwierdzaniem kwalifikacji w sektorze energetycznym. Nowe przepisy mają na celu zapewnienie, że osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci posiadają odpowiednie kwalifikacje, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa i efektywności operacji w tym sektorze. Dzięki precyzyjnym regulacjom i jasnym procedurom egzaminacyjnym, rozporządzenie wspiera rozwój profesjonalizmu i kompetencji wśród pracowników energetycznych, co przyczynia się do lepszego funkcjonowania całego systemu energetycznego w Polsce.

Podsumowanie

Nowe rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci stanowi ważny krok w kierunku ujednolicenia i podniesienia standardów w sektorze energetycznym. Dzięki jasno określonym wymaganiom i procedurom, dokument ten przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa, efektywności i profesjonalizmu w branży. Jest to istotne zarówno dla pracowników, jak i dla całego systemu energetycznego w Polsce, który zyskuje na stabilności i niezawodności dzięki lepiej wykwalifikowanej kadrze.

Źródła

• Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 1
• Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 2
• Świadectwo Kwalifikacyjne Grupa 3
• Przykładowe pytania na egzamin SEP
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska