Pomiary instalacji elektrycznych to niezwykle ważny proces, który zapewnia bezpieczeństwo i sprawność systemów elektrycznych. Właściwe sporządzenie protokołu pomiarów instalacji elektrycznych jest kluczowe dla zgodności z normami prawnymi i technicznymi. W niniejszym artykule omówię, jakie rodzaje badań są najczęściej wykonywane podczas pomiarów instalacji elektrycznych, jak wygląda wzorcowy protokół oraz jakie uprawnienia są wymagane do przeprowadzania tych pomiarów. Dowiesz się również, dlaczego regularne kontrole instalacji elektrycznych są niezbędne dla ochrony przed zagrożeniami, takimi jak awarie czy pożary.
Pomiary Instalacji Elektrycznych – Przewodnik i Znaczenie Protokołów
Pomiary instalacji elektrycznych są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa elektrycznego i sprawności systemów elektrycznych w budynkach mieszkalnych, komercyjnych oraz przemysłowych. Jako osoba, która zajmuje się tą tematyką na co dzień, chciałbym podzielić się swoją wiedzą na temat różnych rodzajów pomiarów, znaczenia protokołów pomiarowych oraz najważniejszych norm i procedur, które obowiązują w 2024 roku. Omówię również, jakie uprawnienia elektryczne są niezbędne do wykonywania takich pomiarów oraz w jakim zakresie są wymagane.
Dlaczego Wykonuje się Pomiary Instalacji Elektrycznych?
Głównym celem pomiary instalacji elektrycznych jest ocena stanu technicznego instalacji i jej zgodności z obowiązującymi normami bezpieczeństwa. W przypadku nowo zainstalowanych systemów elektrycznych, przed oddaniem ich do użytku, konieczne jest przeprowadzenie szeregu testów, aby upewnić się, że spełniają one wszystkie wymogi prawne. Dotyczy to również okresowych przeglądów instalacji już eksploatowanych, które mogą ulegać starzeniu, zużyciu lub uszkodzeniom.
Rodzaje Pomiary Instalacji Elektrycznych
Podczas przeglądów i inspekcji instalacji elektrycznych wykonuje się kilka kluczowych rodzajów pomiarów:
- Pomiary Rezystancji Izolacji: Są to jedne z najważniejszych pomiarów, które mają na celu określenie stanu izolacji przewodów i kabli. Norma PN-HD 60364-6:2016-07 określa minimalne wartości rezystancji izolacji dla różnych rodzajów obwodów. Na przykład, dla napięcia nominalnego do 500V, minimalna wartość rezystancji izolacji powinna wynosić co najmniej 1 MΩ przy napięciu probierczym 500V DC.
- Pomiary Uziemienia i Rezystywności Gruntu: Wykonuje się je, aby sprawdzić skuteczność uziemienia ochronnego oraz rezystancję gruntu. Właściwe uziemienie jest kluczowe dla ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym w przypadku uszkodzenia instalacji.
- Pomiary Wyłączników Różnicowoprądowych (RCD): Testy RCD sprawdzają, czy urządzenia te zadziałają prawidłowo w przypadku wykrycia nieszczelności prądu. Pomiar obejmuje zmierzenie prądu zadziałania wyłącznika oraz czas reakcji, co jest kluczowe dla ochrony przeciwporażeniowej.
- Badania Ciągłości Przewodów Ochronnych: Kontrola ta polega na sprawdzeniu, czy przewody ochronne są prawidłowo podłączone i czy ich ciągłość jest zachowana, co jest kluczowe dla ochrony przeciwporażeniowej.
Jak Wygląda Protokół Pomiarowy?
Protokoły pomiarów są dokumentami potwierdzającymi, że przeprowadzono badania techniczne instalacji zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. Oto kluczowe elementy, które powinien zawierać prawidłowo sporządzony protokół:
- Dane techniczne obiektu i instalacji: Informacje o lokalizacji, typie instalacji oraz użytych zabezpieczeniach, takich jak bezpieczniki topikowe.
- Wyniki Pomiary: Szczegółowe wyniki badań, takie jak wartości rezystancji izolacji, pomiary uziemienia, efektywność wyłączników różnicowoprądowych.
- Ocena Stanu Technicznego: Na podstawie wyników pomiarów, protokół powinien zawierać jednoznaczne orzeczenie, czy instalacja spełnia normy bezpieczeństwa i nadaje się do eksploatacji, czy też wymaga napraw lub modernizacji
- Podpisy i Pieczątki: Protokoły muszą być podpisane przez osoby przeprowadzające pomiary, które posiadają Dozór w zakresie pomiarów oraz przez właściciela lub zarządcę obiektu, potwierdzając zgodność z wykonanymi badaniami.
- Data Następnego Badania: Zwykle zaleca się kolejne przeglądy instalacji elektrycznych co 12 miesięcy lub zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach.
Uprawnienia Wymagane do Wykonywania Pomiary Instalacji Elektrycznych
Aby móc przeprowadzać pomiary instalacji elektrycznych, niezbędne jest posiadanie odpowiednich uprawnień elektrycznych. W Polsce najczęściej wymagane są uprawnienia SMEP (Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Mechaników i Energetyków Polskich) w grupie G1 – uprawnienia elektryczne. Są one podzielone na:
- Uprawnienia Eksploatacyjne (E): Pozwalają na obsługę, konserwację, remonty, montaż i kontrolę urządzeń, instalacji i sieci elektrycznych.
- Uprawnienia Dozorowe (D): Uprawniają do nadzorowania pracy osób wykonujących czynności przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych oraz do przeprowadzania kontroli i pomiarów.
Uprawnienia G1 obejmują urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne w zakresie m.in.:
- Urządzenia, instalacje i sieci, elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię
elektryczną:
1) urządzenia prądotwórcze przyłączone do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej bez względu na wysokość napięcia
znamionowego
2) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV
3) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 30
kV
4) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 30 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż
110 kV
5) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 110 kV
6) zespoły prądotwórcze o mocy wyższej niż 50 kW
7) urządzenia elektrotermiczne
8) urządzenia do elektrolizy
9) sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego
10) elektryczna sieć trakcyjna
11) elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym
12) urządzenia umożliwiające magazynowanie energii elektrycznej i jej wprowadzanie do sieci elektroenergetycznej o mocy wyższej niż 10
kW
13) aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji
wymienionych w pkt 1–12
Musisz pamiętać, że jeśli chcesz wykonywać pomiary instalacji elektrycznych musisz posiadać uprawnienia w Grupie 1 (elektryczne) w zakresie KONTROLNO-POMIAROWYM, do wykonywania pomiarów wystarczy posiadanie Świadectw Kwalifikacyjnych w Grupie 1 – eksploatacja, lecz jeśli chcesz podpisywać protokół pomiarowy, WYMAGANE JEST POSIADANIE DOZORU W GRUPIE 1 W ZAKRESIE KONTROLNO-POMIAROWYM
Aby uzyskać uprawnienia, konieczne jest ukończenie odpowiedniego kursu i zdanie egzaminu kwalifikacyjnego. Uprawnienia są ważne przez 5 lat i muszą być regularnie odnawiane.
Szczegółowo omówione jest to w filmie jednego z najlepszych szkoleniowców pomiarowych Pana Dariusza Lamenta.
Najczęstsze Błędy Podczas Pomiary Instalacji Elektrycznych
Podczas pomiarów instalacji elektrycznych często spotykam się z błędami, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo instalacji. Należą do nich:
- Pominięcie Oględzin Wizualnych: Często pomija się wstępne oględziny wizualne instalacji, które mogą ujawnić widoczne uszkodzenia przewodów lub błędy w instalacji.
- Niewłaściwe Ustawienia Przyrządów Pomiarowych: Zdarza się, że przyrządy pomiarowe są źle skalibrowane lub niewłaściwie używane, co może prowadzić do nieprawidłowych wyników.
- Pomiar Niepełnych Obwodów: Niewłaściwe przygotowanie obwodów do pomiarów, np. nieodłączenie wszystkich urządzeń lub źródeł światła, może prowadzić do pominięcia części obwodu, co może skutkować nieprawidłowym wynikiem Również sprawdź ten artykuł
Podsumowanie
Pomiary instalacji elektrycznych oraz odpowiednie dokumentowanie ich wyników w postaci protokołów to kluczowe elementy utrzymania bezpieczeństwa i sprawności systemów elektrycznych. Ważne jest, aby były one przeprowadzane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia SEP, które uprawniają do wykonywania pomiarów i oceny stanu technicznego instalacji.
Dzięki regularnym przeglądom i pomiarom można nie tylko spełniać wymogi prawne, ale także zapewnić bezpieczeństwo użytkowników i długą żywotność instalacji.
